با افزایش شمار مبتلایان به زوال عقل در دنیا، دانشمندان به‌دنبال راه‌هایی برای پیشگیری یا به تاخیرانداختن این بیماری هستند. در همین راستا به‌نظر می‌رسد که نواختن موسیقی رویکردی است که ارزش پژوهش را دارد.
تیمی به سرپرستی محققان دانشگاه اکستر در بریتانیا، به بررسی داده‌های ۱۱۰۷ فرد بالای ۴۰ سال پرداختند که مبتلا به زوال عقل نبودند. این تیم توانایی‌های شناختی شرکت‌کنندگان را درمقابل توانایی موسیقیایی آن‌ها (نواختن یک ساز، حضور در گروه کر به‌عنوان خواننده یا عادات گوش‌کردن به موسیقی) که براساس خوداظهاری جمع‌آوری شده بود، بررسی کردند.
تجزیه‌وتحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده نشان داد که عملکرد حافظه‌ی کاری و اجرایی گروهی از شرکت‌کنندگان که یک ساز موسیقی می‌نوازند ممکن است به میزان قابل‌توجهی بهتر از دیگران باشد. علاوه‌براین تجزیه‌وتحلیل‌ها ارتباط بین آوازخواندن و حافظه‌ی کاری و همچنین توانایی کلی موسیقی و حافظه‌ی کاری افراد را نیز تایید کرد. بررسی‌ها هیچ پیشرفت معادلی را که براساس عادت گوش‌کردن به موسیقی اتفاق بیفتد نشان ندادند.
آن کوربت، روان‌شناس شناختی از دانشگاه اکستر می‌گوید: «تعدادی از مطالعات به تاثیر موسیقی بر سلامت مغز پرداخته‌اند. به‌طور کلی ما فکر می‌کنیم که اهل موسیقی‌بودن می‌تواند راهی برای مهار چابکی و انعطاف‌پذیری مغز باشد که به‌عنوان ذخیرهی شناختی از آن یاد می‌شود.» این ایده درباره‌ی ذخیرهی شناختی دقیقا همان نقش محافظ درمقابل پیری است.
براساس تفکر موجود، افرادی که ذخیرهی شناختی بیشتری دارند (که تاحدی درنتیجه‌ی انتخاب‌های زندگی و فعالیت‌ها ایجاد می‌شود) کمتر مستعد ابتلا به بیماری‌هایی مانند آلزایمر هستند. علی‌رغم اثبات وجود پیوندهای قوی در مطالعه‌ی اخیر، این بررسی قادر به اثبات رابطه‌ی علّی و معلولی نیست و عواملی دیگری نیز می‌توانند در این زمینه دخیل باشند؛ به‌عنوان مثال افرادی که درآمد بالاتری دارند ممکن است بتوانند علاوه‌بر درس موسیقی، هزینه‌ی رژیم غذایی باکیفیت‌تر را نیز بپردازند و درچنین شرایطی رژیم غذایی است که باعث بهبود عملکرد مغز می‌شود.
نواختن یک ساز موسیقی، تمرین بسیار خوبی برای مغز است
منطقی است که نواختن یک ساز، تمرین خوبی برای مغز به‌شمار می‌رود و مطالعات پیشین نیز وجود چنین احتمالی را تایید کرده‌اند. کوربت می‌گوید: «با وجود لزوم انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه، یافته‌های ما نشان می‌دهند که رواج‌دادن آموزش موسیقی، بخش ارزشمندی از ابتکارات بهداشت عمومی به‌منظور ترویج سبک زندگی محافظتی برای مغز است؛ درست همان‌طور که بزرگسالان را تشویق می‌کند تا در دوران سالخوردگی به‌سمت موسیقی بازگردند.»
اگر در فکر یادگیری نواختن یک ساز هستید یا قصد دارید به سراغ سازی بروید که قبلا می‌نواختید، بد نیست بدانید که در بررسی اخیر افزایش شناختی درمورد سازهایی با صفحه‌کلید بالاترین میزان را به خود اختصاص داده بودند و افرادی که پیانو می‌نواختند، عملکرد بسیار بهتری در هر سه کارکرد حافظه‌ی کاری از خود نشان دادند. در مورد تمام سازها، ادامه‌ی نوازندگی در دوران سالخوردگی، افزایش مزایای آن را به‌همراه داشت.
یکی از افرادی که محققان با وی تماس گرفتند، استوارت داگلاس ۷۸ ساله از کورنوال بریتانیا بود که در یک گروه آکاردئون می‌نوازد. او با این موضوع موافق بود که نواختن منظم یک ساز می‌تواند ذهن را در دوران سالخوردگی قوی نگه دارد. او می‌گوید: «ما به‌طور مرتب در مکان‌هایی که برای بیماران مبتلا به زوال عقل طراحی شده می‌نوازیم و تاثیر موسیقی را روی افرادی که حافظه‌ی خود را ازدست داده‌اند دیده‌ایم. به‌عنوان نوازندگان مسن‌تر شکی نداریم که ادامه‌ی موسیقی تا سنین بالاتر نقش مهمی در حفظ سلامت مغز ما داشته است.»
نتایج مطالعه در نشریه‌ی International Journal of Geriatric Psychiatry منتشر شده است.
